Wiedza

W spawalnictwie jednym z głównych zagrożeń są dym i pył spawalniczy. Pył spawalniczy składa się z prostych i złożonych tlenków, krzemianów, fluorokrzemianów, fluorków oraz węglanów metali i niemetali. Dym spawalniczy natomiast to mieszanka pyłu i substancji chemicznych takich jak gaz.

Podczas spawania, cięcia i procedur pokrewnych, jak np. natrysk termiczny lub lutowanie występuje emisja dymów, gazów oraz cząstek. Emitowane substancje należy zakwalifikować jako materiały niebezpieczne.

Emitowane cząstki przedostają się do dróg oddechowych i dalej do pęcherzyków płucnych włącznie i – zależnie od składu chemicznego – mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, a nawet działać kancerogennie.

Emitowane substancje zawierają ponadto znaczną ilość nanocząsteczek, które przenikają do wnętrza komórek i mogą powodować schorzenia o nieznanym charakterze.

Dym spawalniczy to nic innego jak:

• pyły
• gazy

Pyły mogą mieć działanie toksyczne, drażniące i uczulające (aluminium, bar, beryl, kadm, chrom, miedź magnez, mangan, nikiel, cynk), powodujące pylicę (dwutlenek krzemu, żelazo, kobalt, beryl) lub nawet mające właściwości kancerogenne (chrom IV, nikiel, beryl, kadm).

Gazy natomiast mają działanie drażniące (ozon, tlenki azotu) lub mogą stać się inhibitorami utleniania krwi (tlenek węgla).

Skład chemiczny oraz stężenie szkodliwych pierwiastków zależy od metody spawalniczej i użytych materiałów. W przypadku spawania metodą MMA wynikają one z rodzaju użytej elektrody, a ściślej mówiąc od składu jej otulony (więcej o elektrodach w tym artykule). Kolejną kwestią jest rodzaj użytego w spawaniu gazu osłonowego (więcej o gazach osłonowych w tym artykule).

Negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka mają głównie:

• aluminium, który może występować po postacią bardzo drobnego pyłu powodującego (przy częstym przebywaniu w jego obecności) aluminiozę (główne objawy to kaszel, uczucie duszności, bóle w klatce piersiowej) i inne choroby dróg oddechowych. W kontakcie ze skórą powoduje jej podrażnienie, uszkodzenie, wypryski a nawet ostrzejsze stany zapalne.
• chrom jest najbardziej szkodliwy pod postacią chromu IV wartościowego, gdyż upośledza pracę organów powodując np. mocznicę, uszkodzenia wątroby a wchłaniane przez nos może doprowadzić do raka płuc i zatok nosowych
• mangan działa szczególnie niekorzystnie na ośrodkowy układ nerwowy i działa drażniąco na płuca i oskrzela powodując uporczywy kaszel a nawet powodując zapalenie płuc.
• miedź działa toksycznie na przewód pokarmowy, przy częstszym narażeniu na jej działanie powoduje charakterystyczne przebarwienia oczu, twarzy, włosów a nawet dziąseł.
• nikiel sproszkowany ma działanie kancerogenne (płuca) a także upośledza pracę nerek. Może powodować występowanie tak zwanej gorączki hutniczej.
• tytan powoduje podrażnienia spojówek i błon śluzowych dróg oddechowych. Długotrwałe narażenie na jego działanie może powodować nawet marskość płuc.

Najlepsza ochrona to stosowanie środków ochrony indywidualnej oraz odpowiednio dobranych systemów do filtrowentylacji.

Więcej na temat zagrożeń w spawalnictwie oraz sposobach ich zapobiegania znajdziecie Państwo w tym artykule.