Wiedza

Poniższe materiał przedstawia podstawowe informację dotyczące zagrożeń wynikających z pracy na halach produkcyjnych, gdzie odbywa się spawanie oraz pewne rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo dla układu oddechowego – opracowanie 3M Poland.

Istota bezpieczeństwa

Każde ciało posiada pewne naturalne mechanizmy obronne przeciwko zagrożeniom dla dróg oddechowych. Jeżeli jednak stężenie niebezpiecznych substancji w powietrzu jest zbyt wysokie oraz/lub cząsteczki tych substancji są bardzo małe, ochrona własna organizmu może być niewystarczająca, co prowadzi do różnych chorób lub zwiększonego ryzyka zachorowania na astmę, pylicę płuc czy raka.

Często zadawane pytania o dymach spawalniczych

1) Który ochronnik zastosować podczas spawania stali nierdzewnej?
W przypadku spawania stali nierdzewnej metodami MIG lub MMAW dymy spawalnicze często zawierają cząstki stałe chromu i niklu (bardziej toksyczny jest chrom). Ochronnik z filtrem cząstek stałych zapewnia znakomitą ochronę przy spawaniu tego rodzaju. Spawanie metodą TIG na ogół nie przyczynia się do wytworzenia znacznej ilości dymów spawalniczych, ale powoduje wytworzenie dużych ilości gazu ozonowego. Cięcie i spawanie plazmowe powodują wzrost temperatury, która może emitować szkodliwe tlenki azotu.

2) Czy ochrona układu oddechowego jest konieczna podczas spawania zwykłej stali?
Mimo że dymy wydostające się ze zwykłej stali nie należą do najbardziej niebezpiecznych, nie są też nieszkodliwe. Zawierają one, między innymi, tlenki żelaza, które mogą wywołać pylicę żelazową (przewlekłe zapalenie płuc). Podczas spawania metodami MIG/MAG lub elektrodą dochodzi do znacznej emisji pyłów, zatem konieczne jest zastosowanie zarówno maski filtrującej, jak i odpowiedniej wentylacji pomieszczenia. Podczas spawania zwykłej stali, zaleca się stosowanie maski z filtrem cząstek stałych.

3) Jaki system ochrony układu oddechowego jest niezbędny w przypadku spawania materiałów poddanych obróbce powierzchniowej?
Spawanie materiałów poddanych obróbce powierzchniowej może spowodować uwolnienie wielu niebezpiecznych zanieczyszczeń. W przypadku spawania stali galwanizowanej uwalniane są cząsteczki tlenku cynku. Mogą one powodować gorączkę cynkową (zatrucie oparami cynku). Szczególną ostrożność należy zachować podczas spawania malowanych powierzchni, ponieważ wiele farb może wydzielać bardzo niebezpieczne substancje zanieczyszczające powietrze. Podczas spawania stali galwanizowanej lub pokrytej uprzednio podkładem z ołowiu zalecamy stosowanie maski filtrującej z filtrem cząstek stałych, który można połączyć z filtrem przeciw przykrym zapachom, aby zminimalizować nieprzyjemną woń. Jeżeli materiał został pokryty farbą dwuskładnikową lub zaizolowany poliuretanem, należy skontaktować się z osobą odpowiedzialną za bezpieczeństwo pracowników. Istnieje duże ryzyko kontaktu z izocyjanianami, które są bardzo niebezpiecznymi związkami w przypadku wdychania, ponieważ są trudne do wykrycia. W takich przypadkach zaleca się stosowanie systemu zasilanego sprężonym powietrzem.

4) Jaka ochrona układu oddechowego jest niezbędna w miejscach o ograniczonej przestrzeni?
W przypadku spawania w słabo wentylowanych miejscach o ograniczonej przestrzeni – gdzie istnieje możliwość nagromadzenia się większej ilości zanieczyszczeń oraz/lub zmniejszenia się ilości tlenu – sugeruje się stosowanie systemu zasilanego sprężonym powietrzem, niezależnie od metody spawania. System zasilany sprężonym powietrzem dostarczy powietrza do oddychania o odpowiedniej jakości, spawacz może więc być spokojny, że otrzymuje wystarczającą ilość tlenu oraz wysoki poziom ochrony przed zanieczyszczeniami gazowymi i cząstkami stałymi. Nigdy nie należy używać masek z wymuszonym przepływem powietrza lub zasilanych sprężonym powietrzem w warunkach bezpośrednio niebezpiecznych dla życia i zdrowia (immediately dangerous to life or health – IDLH). W razie wątpliwości należy zawsze konsultować się z osobą odpowiedzialną za bezpieczeństwo pracowników!

5) Czy gazy ochronne i elektrody stopowe mają wpływ na środowisko robocze?
Podczas spawania metodami MIG oraz TIG jako gazów ochronnych używa się gazów szlachetnych argonu i helu. Żaden z tych gazów nie jest uznawany za niebezpieczny, ale oba mogą w obszarach niewietrzonych wytrącać cząsteczki tlenu. W takich przypadkach wymagany jest  system zasilany sprężonym powietrzem. Podczas spawania metodą MAG jako gazu ochronnego używa się dwutlenku węgla lub mieszaniny dwutlenku węgla oraz gazu szlachetnego. Części gazu ochronnego mogą ulec przekształceniu w tlenek węgla, kiedy dostaną się do powietrza, dlatego też wokół łuku spawalniczego mogą się utworzyć duże ilości tego związku. Filtr nie chroni przed tlenkiem węgla. Jeżeli wentylacja jest zła, należy monitorować poziom tlenu i zastosować system zasilany sprężonym powietrzem. Elektrody stopowe są powszechne podczas spawania metodą MAG. Stopy często zawierają mangany lub krzemiany. Oznacza to, że w trakcie spawania do otaczającego powietrza przedostają się znaczne ilości tlenków manganu i krzemianów. Ochronnik z filtrem cząstek stałych zazwyczaj zapewnia wystarczającą ochronę przed cząstkami stopów.

6) Kiedy tworzy się ozon?
Podczas spawania aluminium wytwarzane są nie tylko cząstki stałe tlenku glinu, ale także gaz ozonowy wskutek działania promieniowania UV powstającego w procesie rozpadu cząsteczek tlenu pod wpływem łuku spawalniczego. Ozon wytwarzany jest również w trakcie spawania stali nierdzewnej metodą TIG. Po pewnym czasie ozon ponownie przekształca się w tlen, przy czym proces ten zostaje przyspieszony, gdy ozon wchodzi w kontakt z powierzchniami ciał stałych. Ozon nie może zostać odfiltrowany z otaczającego powietrza, może się jedynie z powrotem przekształcić w tlen. Aby przy niższych stężeniach zredukować ilość ozonu przedostającą się do spawacza, wystarczy zastosować ochronnik z filtrem cząstek stałych. Wynika to z faktu, że filtr cząstek stałych (który posiada dużą powierzchnię) oraz wąż oddechowy pomagają katalizować przekształcanie się ozonu z powrotem w tlen. Przy wyższych stężeniach warto dodać pochłaniacz gazowy, który zapewni dodatkową dużą powierzchnię granulek węgla, na której nastąpi dalsza redukcja ozonu.

7) Co to są gazy azotowe?
Dwutlenek azotu i tlenek azotu stanowią przykłady gazów azotowych, które powstają w trakcie spawania przy dużym natężeniu i wysokich temperaturach. Gazy azotowe powstają w wyniku powietrznej reakcji pomiędzy azotem oraz tlenem. W dużych stężeniach są one niebezpieczne dla układu oddechowego, np. podczas spawania w źle wentylowanych zamkniętych przestrzeniach. W takich przypadkach zaleca się stosowanie systemu zasilanego sprężonym powietrzem.

Dobór sprzętu ochrony dróg oddechowych:

1. Identyfikacja zagrożeń – pyły, dymy metali, gazy, pary itp.
2. Ocena ryzyka – ustalenie poziomu zagrożenia zgodnie z normami bezpieczeństwa i uwzględnienie możliwości zastosowania innych środków ochrony słuchu, oczu i ciała.
3. Dobór odpowiedniej ochrony dróg oddechowych – jednorazowej, wielokrotnego użytku, półmaski, maski pełnej, systemu z wymuszonym dopływem powietrza.
4. Przeszkolenie w zakładaniu, mocowaniu elementów oczyszczających i użytkowaniu – pozwalające zoptymalizować ochronę dróg ddechowych.

Metoda czterech kroków według 3M:

1. Identyfikacja zagrożeń
2. Ocena ryzyka
3. Dobór odpowiedniej półmaski filtrującej
4. Przeszkolenie w zakładaniu, mocowaniu elementów oczyszczających i użytkowaniu

Po ustaleniu wymaganego stopnia ochrony można zdecydować, czy będzie potrzebna półmaska o kształcie kopułkowym czy też składana; czy ma mieć regulowane taśmy nagłowia i czy ma być wyposażona w zawór wydechowy.

Sugerowane środki ochrony układu oddechowego:

• Jednorazowe półmaski filtrujące – zaawansowane rozwiązania odróżniają produkty 3M od konwencjonalnych półmasek dostępnych na rynku. Wydajne materiały filtrujące 3M™ łączą zalety filtracji mechanicznej oraz zaawansowanej technologii filtracyjnej do wychwytywania cząstek, a zawór 3M™ Cool Flow™ ogranicza wzrost temperatury pod maską. Ergonomiczna budowa zapewnia komfort, a szeroka gama opatentowanych technologii ułatwia oddychanie i zapewnia komfortową ochronę przed niebezpiecznymi cząstkami.
• Półmaski i maski pełne – mogą być używane z szeroką gamą filtrów i pochłaniaczy zapewniających ochronę przed gazami, parami i pyłem. Aby umożliwić noszenie masek i półmasek podczas długotrwałej pracy wszystkie produkty 3M wykonane są z najwyższej jakości materiałów i łączą niezrównany komfort oraz łatwość użytkowania.
• Systemy z wymuszonym obiegiem powietrza – 3M oferuje wysokiej jakości, szeroką gamę systemów z wymuszonym obiegiem powietrza i aparatów oddechowych zasilanych sprężonym powietrzem do wszelkich zastosowań przemysłowych, którą udało się wypracować podczas konstruowania urządzeń do pracy w najtrudniejszych warunkach. Wszystkie produkty zapewniają komfort obiegu powietrza i możliwość zintegrowania z innymi środkami ochrony. Ponadto zapewniają ochronę dróg oddechowych, zapewniają wygodę użytkowania i łatwość stosowania, która zwiększa wydajność pracy. Idealne połączenie urządzenia dostarczającego powietrze i funkcji ochronnych sprawiają, że chronione są nie tylko drogi oddechowe użytkownika, ale także oczy, twarz, głowa, a opcjonalnie szyja, ramiona oraz słuch.

Potrzebujesz pomocy w wyborze odpowiedniej ochrony układu oddechowego?
Może chcesz, byśmy dobrali dla Ciebie inne, dogodne rozwiązanie?
Skontaktuj się z nami za pomocą poniższego formularza.